Film, dizi ve belgesel gibi içeriklerin izlendiği platform olarak bilinen Netflix, günümüzde en popüler platformların başında gelmeye başladı. Önceki nesillere oranla gençlerin daha fazla vakit geçirdiği bu platform üzerine Klinik Psikolog Dr. Kahraman Güler ile Netflix’in gençler üzerindeki etkisi hakkında bir röportaj gerçekleştirdik.
Netflix’in gençler üzerinde olumsuz etkileri olduğu düşünülmekte, ancak bir bireyin cinsel kimliğinin yalnızca izlediği film ve dizilerle değişmesi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir? Netflix’in yapısını da göz önünde bulunduracak şekilde bunu nasıl açıklarsınız?
Söz konusu insanın olduğu durumlar ise dışarıdan gelen yaşanan, tanıklık edilen her ne varsa dönemsel olarak bireyler üzerinde farklı etkilerde bulunur. Bazen bu etki olumsuz olarak beklense de olumlu sonuçları da olabilmektedir. Olaylar tahmin edemeyeceğimiz farklı sonuçlar yaratabilir. Sadece Netflix değil televizyon, sosyal medya, Youtube ve diğer benzeri mecralar kâr amaçlı olduğunda bireylerin ve toplumun gelişimi için önemli olan noktaları göz ardı edebilirler. Netflix’ın yapısı hakkında öncelikle söylenmesi gereken şey şu; bir hesaba IP adreslerinden giriş yapılabilir ve satın aldığınız o pakette üçten daha fazla profil açabilirsiniz belki de buradan şunu çıkartabiliriz bireylerin sahip olmaktan ziyade ihtiyacı olanı kadarını kullanmayı öğrenmeleri ve paylaşımcı özellikler geliştirmeleri açısından olumlu bir etki olduğunu söylemek mümkün. Bu bağlamda tüketim dünyası belki bilinçli belki bilinçsiz bir miktar bertaraf edilmiştir. İnsanın kişiliği oluşurken yaşamın ilk 6 yılı son derece önemlidir. 6 yıldan sonraki sürece istinaden ergenlik ve gençlik dönemi kişiliğin değişip dönüşüp bir tarz bulmasını sağlar.
Buraya kadar en önemli detaylar bireyin kimler tarafından yetiştirildiği, nasıl yetiştirildiği, hangi eğitim içeriklerine maruz kaldığı, nasıl toplumsal koşullar içinde bulunduğu son derece önem taşımaktadır. Tabi ki burada genetik faktörleri göz ardı etmemek gerekir. Bu yüzden toplumsal yaşamda var olan olaylar olgular maruz kalınan şeyler bireyin dinamiğinde bulunan çocukluk ve ergenlik döneminden getirdiği hassasiyetler bahsi geçen değişkenlerle temas ettiğinde ortaya çıkar. Bu tıpkı bir tohumu toprağa ekip belli bir zaman sonra koşullar oluştuğunda ortaya çıkması olarak ifade edilebilir. Benim bildiğim Nexflix’de +18 üyelik alınabiliyor, çocuklar içinde ebeveynin kontrolünde olan bir alan mevcut. Bu bağlamda genç yetişkinlerin etkilendiği alan olduğunu söyleyebiliriz, bir miktarda kendilerinin ifade edildiği alan olarak da görülmekte. Şunu fark etmekte fayda var insanlar, sanat, edebiyat, fikir ve senaryolar yazarken dünyada olan şeyleri bize farklı şekilde sunarlar bu bağlamda insanın doğasında var olan tarihsel sürece baktığımızda üçüncü, dördüncü cinsiyetlerin her zaman kendine bir yer aradığını söylemek mümkün. Bu bağlamda cinsel kimliğin sadece buradan etkilendiğini söylemek basit ve indirgemeci bir yaklaşım olur. Dış kontrolü arttırarak, bunu engellemek mümkün değil.
Netflix de dahil olmak üzere benzer yayın platformları üzerinden gerçekleştirilen izleme alışkanlığının, gençlerin ruh sağlıkları üzerinde olumlu ve olumsuz etkiler olduğunu düşünüyor musunuz?
Netflix ve benzer dijital yayın platformları üzerinden gerçekleştirilen izleme alışkanlıkları gençlerin ruh sağlıklarını hem olumlu hem olumsuz şekilde etkilemektedir. Gençlerin dijital yayın platformlarında dizi ve film izleme seçenekleri bulunmaktadır. Filmler 1 saat ve üzeri iken diziler genelde birkaç sezondan ve sezonlar da genelde altıdan fazla bölümden oluşmaktadır. Bu durumda diziler filmlere kıyasla gençler üzerinde bağlayıcı ve sürükleyici bir etkiye sahip olabilir. Dizilerin bölümleri kısa setlerden oluştuğu için hızlı bir akış oluşuyor ve dakikaların nasıl geçtiği anlaşılmıyor. Bu da uzun vadede ekran bağımlılığı yaratabiliyor. Bir diğer potansiyel olumsuz etki ise dizilerin ruh sağlığını negatif yönde etkileyebilecek içeriklere sahip olmasıdır. Bunun yanında dijital yayın platformlarının gençlerin ruh sağlığı üzerinde olumlu etkileri de mevcut. Netflix ve benzeri platformlar öğretici bilgilere sahip birçok belgeseli, insanlar üzerinde yapılmış deneyleri, çeşitli kültür ve sanat tarihinin anlatıldığı içerikleri de bünyelerinde bulunduruyor. Bilgilendirici içerikler psikolojik anlamda rahatlatıcı etkiye sahip olabilir. Gençler vakitlerini ekran karşısında geçirirken vakit öldürüyormuş ya da vakit kaybediyormuş hissinden uzaklaşıp boş zamanını kaliteli geçirme fikrine daha fazla yakınlaşıyor olabilirler.
Ailelerin gençlerin izleme alışkanlıklarına müdahalede bulunmasını doğru buluyor musunuz? Bu durum gençler de nasıl bir etkiye neden olabilir?
Türkiye’nin sahip olduğu çocuk yetiştirme tarzı, kültürel değerleri ve geleneksel tutumları sebebiyle gençlerin bireyleşme mücadelesi oldukça fazladır. Ailelerin, gençlerin özel hayatlarına ve gençlerin kendi alanlarına müdahale çabaları her yaşta devam ettiği için izleme alışkanlıkları konusunda karşı tutum sergilemeleri, ailenin çocuk üzerinde bu anlamda negatif bir tavırla getireceği kısıtlama birey üzerinde ters tepme olasılığı taşmaktadır.
Yayınlanan dizi ve filmlerin büyülü dünyasına kapılan gençlerin gerçek hayatta daçaynı durumlar ile karşılaşma beklentisi içerisinde olmaları ve bu beklentilerin karşılıksız kalma durumunda ise karamsarlığa kapılmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Dijital platformlarda gördüğümüz dizi ve filmlerin bir kısmı gerçeklikten uzak ve hayali standartlara sahip içeriklerden oluşmaktadır. Gençlerin hayatlarını kurma, mesleklerini belirleme yaşlarında izledikleri veya maruz kaldıkları dizi ve filmler geleceklerini kurma anlamında karamsarlık duygusu yaşamalarına sebep olabilir. Her gencin farklı aile yapıları, farklı sosyo-ekonomik durumlara sahip olmaları, farklı dini, kültürel ve etnik bakış açıları içinde yetişmiş ve yetişiyor olmaları onları aynılıktan ayırır.
